خانه اردکانی مشهد

خانه اردکانی در مشهد

یکی از اماکن تاریخی مشهد که هرکس برای یکبار هم شده باید آن را بازدید کند، خانه اردکانی (دولابیان) مشهد است. اکثر مسافرانی که به مشهد سفر می کنند، به قصد زیارت حرم امام رضا(ع) به این شهر می آیند و برای اقامت در مشهد نیز هتل های نزدیک حرم مشهد را انتخاب می کنند و اغلب اوقات فاقد وسیله نقلیه شخصی هستند و آدرس های شهر مشهد را به درستی بلد نیستند. پس اماکن تاریخی، تفریحی، گردشگری و مذهبی که نزدیک به حرم باشد برای آنها بهتر است. نظیر گنبد سبز مشهد که هر زائر امام رضا برای یکبار هم که شده آن را زیارت کرده است. خانه تاریخی ‌اردکانی مشهد نیز در منطقه مرکزی مشهد و در نزدیکی حرم مطهر امام رضا(ع) قرار دارد. از این حیث تعداد زیادی از مسافران مشهد موفق به بازدید از آن می شوند.

خانه تاریخی اردکانی مشهد

ساختمان خانه اردکانی مشهد دارای دو بخش اعیان‌‌نشین در ضلع شمالی و جنوبی می‌باشد. ضلع شمالی یا زمستان نشین خانه اردکانی در مشهد در سال ۱۲۹۸ هجری شمسی، یعنی حدود یک قرن پیش و در اواخر دوران قاجار ساخته شده است و ضلع‌ جنوبی یا تابستان‌نشین خانه اردکانی مشهد نیز در سال ۱۳۵۱ هجری قمری، ‌‌حدود ۸۵ سال پیش و اوایل دوران پهلوی اول بنا شده است.

مهم‌ترین ویژگی منزل اردکانی مشهد وجود عناصر خانه‌های سنتی در ایران می‌باشد.  این عناصر عبارت است از: حیاط مرکزی، تابستان‌نشین، زمستان‌نشین، تنورخانه، شاه‌نشین، آب انبار و حوض‌خانه. کاشی‌کاری‌های بسیار زیبا موجود در نمای ساختمان اردکانی مشهد در بخش مربوط به دوران قاجار از دیگر ویژگی‌های منزل اردکانی مشهد محسوب می‌شود. کتیبه ای نیز در قسمت ورودی زمستان نشین خانه اردکانی در مشهد نصب شده که بر روی آن آیه شریفه (انا فتحنا لک فتحا مبینا) درج شده است. تاریخی که بر روی این کتبه نقش بسته است، ۱۳۵۱ هجری قمری می باشد. اما هنوز از زمان دقیق ساخت و نصب این‌ کتیبه اطلاع دقیقی در دسترس نیست.

ویژگی مهم دیگری که در خانه اردکانی مشهد دیده می‌شود، امکان مشاهده تفاوت میان سبک معماری و تزیینات با توجه به تفاوت در دوران ساخت دو بخش اعیان‌نشین شمالی و جنوبی می‌باشد.  نمای دیوارهای داخلی خانه اردکانی مشهد به سبک معماری زمان قاجار است. اما نمای خارجی خانه اردکانی مشهد ، نشان دهنده سبک معماری پهلوی است. این موضوع نشان می دهد که یا نمای خارجی خانه در دوره پهلوی بازسازی شده است یا این بخش خانه اردکانی مشهد با تاخیر ساخته شده است. البته پژوهشگران معتقدند که تغییر زیادی در ساختار خانه اردکانی در مشهد ایجاد نشده است.

ورودی بنا در ضلع شمالی و در یک کوچه بن‌بست قرار دارد. بعد از عبور از ورودی اصلی خانه اردکانی مشهد به فضای کوچکی وارد می‌شویم که در سمت راست آن آشپزخانه قرار دارد. در سمت چپ نیز دو اتاق به چشم می‌خورد که اتاق اول مربوط به فرزندان خانواده و اتاق دوم که اتاق کوچکی ست متعلق به آشپز خانواده بوده است. در کنار درب ورودی ساختمان اردکانی مشهد تعدادی پله وجود دارد که به طبقه‌ اول می‌رسد. در طبقه اول خانه اردکانی مشهد، در سمت راست اتاق سه دری مخصوص پذیرایی از میهمان و در سمت چپ یک اتاق دیگر وجود دارد. ‌همانطور که گفتیم خانه اردکانی در مشهد دارای دو قسمت تابستان‌نشین در جنوب و زمستان‌نشین در شمال است‌‌. در قسمت زمستان‌نشین پهنای اتاق‌ها کم است و علتش این است که آفتاب تا انتهای عمق اتاق نفوذ کند و در بخش تابستان‌نشین برعکس است.

خانه اردکانی(دولابیان) مشهد

این بنا از زمان ساخت تاکنون به عنوان منزل مسکونی مورد استفاده ‌بوده است. مالک اولیه خانه اردکانی مشهد، حسین اردکانی  از تجار معروف مشهد بوده است. وی تجارت پشم، پنبه، روغن و… می‌کرده است و سال‌ها به همراه خانواده‌اش در این منزل زندگی می‌کرد.‌ اردکانی بزرگ در سن ۶۳ سالگی فوت می‌کند و در سال ۱۳۵۳‌ دولابیان که از اقوام ‌ اردکانی بزرگ است این ملک ‌ را از فرزندان اردکانی خریداری می‌کند. دولابیان بعد از خرید ملک از ورثه اردکانی به همراه خانواده‌اش در این منزل زندگی می‌کند. اما هنوز این منزل در بین اهالی به خانه اردکانی مشهور است. با اینکه مالکیت کنونی این بنا‌‌ با خانواده دولابیان می‌باشد.

طبق شواهدی که وجود دارد، همسر آقای دولابیان، قبل از خرید این خانه نذر کرده بود که اگر امام رضا (ع) حاجت او را بدهد و همسرش خانه ای بزرگتر خریداری کند، روضه ها اهل بیت را در آن برپا خواهد کرد. برای همین هم هر ساله مراسم سوگواری اهل بیت در این خانه برگزار می شود و شرکت در آن برای عموم مردم آزاد است.

آدرس خانه اردکانی مشهد: بولوار وحدت، وحدت ۲۱ (خیابان شهید سالاری‌مقدم) کوچه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ صفار‌‌‌هروی (کوچه ساربان‌ها) بن بست دوم سمت چپ‌، پلاک ۱۲۷

تاریخ انتشار : 1399/04/19