آشنایی با خانه های قدیمی مشهد

شهر مشهد از جمله شهرهای قدیمی و تاریخی ایران است که اگر چه در طی سالیان زیاد دستخوش تغییرات شده اما هنوز بسیاری از آثار تاریخی و بناهای سنتی خود را حفظ کرده و مسئولان شهری با مرمت و حفظ و نگهداری این آثار سعی کرده اند تا ارزش تاریخی آنها حفظ و جز سرمایه های شهر مشهد شناخته شوند. تعجبی ندارد اگر حتی نام برخی از آنها را نشنیده باشید زیرا این شهر به اندازه ای بزرگ است که بسیاری از ساکنان آن نیز هنوز به این مکان ها نرفته اند.

در این مقاله از سایت زوران به آشنایی با چند خانه تاریخی در مشهد میپردازیم که هنوز رنگ و بوی سنتی خود را حفظ کرده اند. اگر شماهم علاقه مند به آثار تاریخی و معماری سنتی در ایران هستید حتما در برنامه سفر خود به مشهد بازدید از این مکان ها را در اولویت قرار دهید. بازدید از آثار تاریخی علاوه بر آشنایی با فرهنگ ایران یکی از تفریحات ارزان در مشهد محسوب میشود.

خانه داروغه مشهد

خانه های تاریخی در دل شهر های بزرگ یادآور روزگارانی اند که مردمانی ساده و سختکوش با تمام ناملایمات زندگی نقش های خوش رنگ و لعاب به دیوار های شهر میزدند و استوار مقاوم باقی میماندند. یکی از این خانه های زیبا در دل شهر مشهد خانه داروغه است که به سبب نگهداری و مرمت بنا به صورت اصولی همچنان شکوه و زیبایی خود را حفظ کرده و برای کسانی که به فرهنگ ایرانی و آثار تاریخی علاقه مندند بسیار چشم نواز و جالب است.

این بنای زیبا توسط معماران روسی و با تلفیق معماری ایرانی و روسی ساخته شده است و حیات زیبا با باغچه های پر گل و گلدان های اطراف آن و ایوان های طاقدار همگی سبک سیاق معماری سنتی ایران به شمار میرود ، از آن طرف آجرهای قالبی و تزئینات چوبی و تندیس های گچی و آجری وامدار عناصر روسی اند.این تلفیق چشم‌گیر در بنای آجری خانه داروغه، هر بیننده‌ای را شگفت‌زده می‌کند.

خانه داروغه مشهد در محله قبرمیر، خیابان نواب، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه بنا شده و همه روزه بجز جمعه ها پذیرای گردشگران و دوست داران آثار تاریخی و فرهنگی کشور است.

خانه ملک مشهد

خانه ملک مشهد یکی از خانه های قدیمی شهر است که در گذشته محل سکونت یکی از متمول ترین و در عین حال نیکوکارترین ساکنان مشهد بوده است. حاج حسین خان ملک که در سال 1351 از دنیا رفت اما به سبب کارهای نیک خود نام و آوازه اش همیشه باقی خواهد بود. این انسان خیر پیش از مرگ خود  کتابخانه، باغ ملک آباد ، بیمارستان و ... وقف کرد و آوازه کمک ها و خیرخواهی او شهره شهر بود.

متاسفانه تنها بخش باقی مانده از خانه ملک بخش بیرونی بنا است که امروزه به خانه ملک معروف است و بخش اندرونی آن در سال 1370 تخریب شده است. خانه ملک از تلفیق معماری سنتی و اروپایی بهره برده است.

خانه ملک مشهد در ضلع‌ شرقی خیابان امام خمینی، مقابل ساختمان دارایی واقع شده است و در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و اکنون به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مشهد تعلق دارد.

خانه امیری مشهد

این خانه در یکی از خیابان های قدیمی مشهد و در خیابان نواب و نزدیک به حرم قرار دارد و در سال ۱۳۸۴ به عنوان یک اثر تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. ویژگیهای منحصربه فرد این خانه آن را از باقی آثار تاریخی و خانه های قدیمی متمایز ساخته است. یکی از جالب ترین این ویژگیها اختلاف زیاد سطح بنا با محیط خارجی آن است که این اختلاف نه تنها موجب وارد شدن فشار به دیوارهای خانه و ایجاد قوس در آن‌ها می‌شود بلکه در سال‌های اخیر تخریب برخی دیوارهای خانه را در پی داشته‌ است.

این خانه بزرگ و زیبا دارای دو طرف کاملا متفاوت از لحاظ ساخت، نورگیری ، تزئینات و ... است که نشان دهنده زندگی دو گروه با سبک متفاوت در این خانه است. علاوه بر این ها کاشی‌ کاری‌های رنگارنگ و آجرکاری‌ های منظم و خاص این خانه از دیگر تفاوت‌های این بنا با سایر ساختمان‌های قدیمی محسوب می‌شوند.

خانه رجایی مشهد

خانه رجایی مشهد یکی از خانه ها تاریخی شهر و یادگاری از اوایل سلسله پهلوی است که در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های اولیه شهر مشهد یعنی محله سرشور که منطقه‌ای اعیان‌نشین بوده واقع شده و امروزه به مهمان سرایی برای سکونت و استراحت مسافران بارگاه امام هشتم (ع) تبدیل شده است. بخش فرسوده این بنا به دلیل تغییر کاربری و جهت رفاه حال مسافران تغییر کرده و حمام و سرویس بهداشتی به آن اضافه شده است اما همچنان حیاط دل‌انگیز این خانه با حوض دلچسب و سه باغچه بزرگ که در حیاط قرار گرفته‌اند، فضای زیبا و مطبوع‌تری را در خانه ایجاد کرده‌اند.

خانه پیشه وران

وقتی از خانه های قدیمی مشهد صحبت میکنیم معروف ترین و شناخته شده ترین آنها خانه پیشه وران مشهد است. با توجه به ساخت خانه و معماری آن پیش بینی میشود که این خانه مربوط به اواخر دوره قاجار یا اوایل دوره پهلوی باشد اما هنوز سند قطعی در دست نیست. برای حفظ این اثر ملی سازمان آثار باستانی تاکنون چندین بار به مرمت و بازسازی آن اقدام نموده است تا این خانه زیبا محفوظ بماند.

یکی از ویژگیهای منحصر به فرد این خانه که شاید باعث این شده که این خانه تاریخی در سطح بین المللی هم شناخته شده باشد وجود اتاق های تابستانه و زمستانه است که در فصل تابستان بوسیله بادگیر هوای خنک و در فصل زمستان با پوشش متفاوت اتاق ها هوای گرم را محفوظ میدارد. در سفرتان به مشهد حتما سری به این خانه زیبا در منطقه 8 مشهد بزنید زیرا این خانه های تاریخی از جمله با ارزش ترین آثار تاریخی ایران به حساب می آیند که با توجه به سن بنا و فرسودگی در معرض تخریب و یا بازسازی با المان ها مدرن اند.

تاریخ انتشار : 1401/01/21